Dit is de grens is een tentoontellingsproject van Martin Brandsma (1972, Wolvega) over samenwerking,  gedrag en grenzen op en rond buitenplaats Kasteel Wijlre. Dit is de grens bestaat uit een tentoonstelling in het Koetshuis, waarin nieuw en bestaand werk van de kunstenaar wordt gepresenteerd, en een reeks interventies op plekken rond de buitenplaats en in de Zuid-Limburgse regio. De tentoonstelling van Brandsma volgt op Windbloom van Daniel Godínez Nívon in het Koetshuis en loopt parallel aan Spark Birds & the Loneliness of Species in het Hedge House, waarin verwante thema’s aan de hand van onze relatie met vogels onder de loep worden gelegd.

Centraal onderdeel van de tentoonstelling is een presentatie van Brandsma’s work-in-progress rond de vogel waaraan de kunstenaar de afgelopen twaalf jaar een groot deel van zijn tijd heeft gewijd: de klapekster. Deels actief als gedragsbioloog, bestudeerde Brandsma deze mysterieuze zangvogel met roofvogel-trekjes langdurig in zijn natuurlijke biotoop in de heide- en veengebieden langs de grens van Friesland en Drenthe. De kunstenaar maakte onder de titel Identities - Personalities (te zien op de bovenverdieping van het Koetshuis) onder andere een inmiddels meer dan 200 tekeningen tellende reeks gestandaardiseerde portretten van de vogels, waarop hij de minieme individuele verschillen in verenkleed in kaart gebracht heeft. In de tentoonstelling is tevens de laatste klapekster die in Zuid-Limburg actief was, en in 2022 dood werd gevonden op de Brunssummerheide, opgenomen. Inmiddels is de relatie tussen Brandsma en de vogels zodanig geïntensiveerd, dat hij ze is gaan zien als samenwerkingspartners in zijn kunstpraktijk.

De afgelopen jaren is Brandsma’s samenwerking met de vogels steeds verder gegaan. Zo is de kunstenaar van verschillende materialen een soort stokken/staven gaan maken, die hij ‘I’ noemt en in de natuurlijke omgeving van de klapekster plaatst, en die door de vogels onder andere in gebruik werden genomen als uitkijkpost. Daarnaast plaatste Brandsma de afgelopen jaren zijn stok-sculpturen in publieke ruimtes zoals kunstmusea - waar ze zich (soms onuitgenodigd) verhouden tot de getoonde kunst. Op deze uiteenlopende plekken tast de kunstenaar de grenzen af van wat we gewoon vinden, en hoe we met regelgeving ons gedrag, onze moraal en hiërarchische verhoudingen proberen te beheersen. De bezoeker van Dit is de grens wordt uitgenodigd om de omgeving te verkennen: op verschillende plekken rond de buitenplaats zijn de stok-sculpturen van Brandsma geplaatst. Op elke plek krijgen de kunstwerken weer een andere betekenis.

Met dank aan: Provincie Limburg, Gemeente Gulpen-Wittem, Elisabeth Strouven Fonds, Mondriaan Fonds, Stichting Stokroos, Staatsbosbeheer